Op 28 maart 2022 gaf minister van Binnenlandse Zaken Annelies Verlinden de opdracht aan een Commissie van experten om het crisisbeheer in België te onderzoeken en om een Witboek op te stellen met aanbevelingen om de noodplanning en het crisisbeheer te verbeteren. Vandaag ontving minister Verlinden het Witboek uit de handen van de voorzitter van de Commissie, gouverneur Olivier Schmitz, en van ere-gouverneur Lodewijk De Witte.
Ons land werd de afgelopen jaren geconfronteerd met een aantal ingrijpende gebeurtenissen: onder meer de terroristische aanslagen in het metrostation van Maalbeek en op de luchthaven van Zaventem, de rampzalige overstromingen van 2021, en natuurlijk ook de pandemie. Deze recente noodsituaties nodigden uit om na te denken over de structuur en efficiëntie van het huidig crisisbeheer op de verschillende beleidsniveaus. Een Commissie, samengesteld uit experten in de domeinen van volksgezondheid, politie, brandweer, civiele bescherming, noodcentrales 112, defensie, gouverneurs, communicatiespecialisten en academici, heeft zich op vraag van Minister Verlinden gebogen over de materie.
Het resultaat van die werkzaamheden kunnen we lezen in een Witboek. Daarin geeft de Commissie aan dat België zich moet voorbereiden om op meer regelmatige basis het hoofd te kunnen bieden aan noodsituaties. Ook de paraatheid en het antwoord op noodsituaties moeten worden versterkt. De commissie wijst er daarom op dat civiele veiligheid een gedeelde verantwoordelijkheid is van alle sectoren in de samenleving.
De inzet waarmee de Commissie zich van haar taak heeft gekweten blijkt uit de ambitie van het Witboek. Het wil bijdragen aan de methode waarop de verschillende overheden en hun partners mogelijke risico’s kunnen beoordelen en kunnen samenwerken met oog op preventie, paraatheid, interventie, evaluatie en herstel.
Herstel na noodsituaties
De Commissie heeft ook vastgesteld dat het herstel na een collectieve noodsituatie vandaag in ons land nog onvoldoende gestructureerd wordt aangepakt. Het is voor hen één van de te trekken lessen na de overstromingen van juli 2021. De verwachtingen van de bevolking na een dergelijke ramp zijn immens. De Commissie stelt dat de moeilijkheid voornamelijk zit in het feit dat de overheden die belast zijn met crisisbeheer vaak verschillen van de overheden die de wettelijke en financiële hefbomen hebben om het herstel tot een goed einde te brengen.
De experten kijken naar inspirerende praktijken uit het buitenland en stellen voorop dat herstel in ons land ambitieuzer moet worden uitgebouwd. Het mag niet worden gezien als een terugkeer naar een normale situatie, maar als een opportuniteit om beter herop te bouwen.
Duurzame oplossingen die weerbaar maken
“We hebben zeer uitdagende jaren achter ons die ook duidelijk hebben gemaakt dat noodsituaties en crisissen zich voordoen in tal van verschillende domeinen. Ook migratiestromen en cyberaanvallen zijn daar voorbeelden van”, zegt minister Annelies Verlinden. “Met het Witboek kijken we vooruit naar de toekomst en kunnen we aan de slag met de vele aanbevelingen en methodes die worden aangereikt om te komen tot een duurzaam crisisbeleid. Hiermee maken we onze interventiediensten en onze samenleving weerbaarder. Ook een andere kijk op de aanpak van het herstel na een crisis, zoals aanbevolen door de Commissie, kan een belangrijke bijdrage zijn aan die doelstelling”, aldus minister Verlinden.